İttifak hikayeleri, geçmiş deneyimler... Abdullah Ayan yazdı

08.10.2018 - 07:58, Güncelleme: 29.11.2021 - 14:41
 

İttifak hikayeleri, geçmiş deneyimler... Abdullah Ayan yazdı

1989 yerel seçimlerinde Türkiye genelindeki tüm büyük illeri SHP rüzgarı kaplamıştı… İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Gaziantep, Diyarbakır, Mersin başta olmak üzere Büyükşehirlerin neredeyse tamamı Erdal İnönü liderliğindeki ˮaslan sosyal demokratlarınˮ yönetimine geçti.

1989 yerel seçimlerinde Türkiye genelindeki tüm büyük illeri SHP rüzgarı kaplamıştı… İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Gaziantep, Diyarbakır, Mersin başta olmak üzere Büyükşehirlerin neredeyse tamamı Erdal İnönü liderliğindeki ˮaslan sosyal demokratlarınˮ yönetimine geçti. Özalʹ ın ANAPʹ ı iktidarda olmasına rağmen tam anlamıyla ʹnal topladıʹ.. Derken beş yıl akıp gitti, geldik 1994ʹ e… SHP; 1989ʹ da aldığı çoğu ʹkaleyiʹ kaybetti. İstanbul ve Ankara Refah partisine geçerken, SHPʹ nin kaybında en büyük faktörün İSKİ yolsuzluğuyla ortaya çıkan skandal olduğu yıllardır tekrarlanır, durur… Yolsuzlukların mutlaka etkisi vardır ama asıl neden çok daha başkadır ve bugünlerde sıkça dile getirilen yerelde ittifakın önemini alınması gereken tarihi ders olarak karşımıza çıkarır.. Örnek mi? İstanbul… Evet yolsuzluklar nedeniyle SHPʹ nin İstanbul oylarında bir düşüş vardır ancak Büyükşehirʹ in kaybedilmesinde SHP oylarının bir bölümünün DSP ve CHP gibi aynı tabandan beslenen partilere kaydığı asıl gözden kaçırılmaması gereken çok daha önemli etkendir. 1989ʹ da 35 ile İstanbulʹ u kazanan SHPʹ nin oyu 20,3ʹ e düşerken DSP adayı 12,3 ve CHP adayı 1,3 oy almıştır. Üç parti tek aday üzerinde uzlaşabilse oyları 34ʹ e ulaşacaktı. Öyle olmadı… Olmayınca da aradan 25 oy alan Refah Partisi adayı Recep Tayyip Erdoğan sıyrılıp İstanbulʹ un başına geçti… İstanbul Büyükşehir Belediyesi baz alındığında Refah adayı 974 bin, ANAP adayı 856 bin, SHP adayı 785 bin, DYP adayı 597 bin, DSP adayı 479 bin ve CHP adayı 54 bin oy alır. Refah adayına karşı o seçim eğer SHP ve DSP ortak bir aday üzerinde uzlaşabilse 1 milyon 264 bin oya ulaşacak ve Refah adayını 290 bin oy ile geride bırakacaklardı. CHPʹ nin aldığı oyu saymıyorum bile… Merkez soldaki o parçalanma bir süre sonra SHPʹ nin CHP çatısı altına girerek hayatına kendi eliyle son vermesini getirdi. Sonrasında da kendisini sol olarak tanımlayan o cenahın bir daha iki yakası bir araya gelmedi. Oysa 1989 yerel seçimlerinde ülke geneline bakıldığında SHPʹ nin oy oranı 33, DSPʹ nin ise 6ʹ dır. Ve iki partinin oy toplamı 40 civarındadır. Bugün ne SHP ne DSP kaldı geriye. Ve onların tabanı üzerinde oturan CHP de yıllardır 25ʹ lerin üzerine bir türlü çıkamıyor… (Bakmayın son Cumhurbaşkanlığı seçiminde partisinden fazla oy alıp 30ʹ lara ulaşan Muharrem İnceʹ nin böbürlenmelerine… Detaylarına bakıldığında partisinden fazla aldığını iddia ettiği oyların tamamı Akşener ve Demirtaşʹ ın kazanamayacağını gören iki taban seçmenin Erdoğanʹ a karşı alternatif olabilecek isim üzerinde kendiliğinden gerçekleştirdiği tepkinin yansımasıdır.) 1994 yerel seçimleri sadece İstanbulʹ da değil, SHP açısından sonuçları itibariyle Mersinʹ de de dramatik sonuçlara yol açacaktır. 1989ʹ da 38ʹ e ulaşan oyla en yakın rakibi ANAP adayı Okan Merzeciʹ yi (26,8) sandığa gömen Kaya Mutlu aradan geçen 5 yılın sonunda koltuğu yeniden Merzeciʹ ye terk etmek zorunda kalırken yenilginin asıl nedeni ANAPʹ ın başarısı kadar sol cenahta oyların SHP, CHP ve DSP arasında bölünmesidir. Makaleyi kaleme alırken göz attığım arşiv, geçtiğimiz günlerde yıllarını Mersin siyasetine vermiş iki arkadaşın sosyal medyadaki paylaşımlarını anımsattı. Arkadaşlar, Toroslar Belediyesinin nasıl kaybedildiğini sorgularken, tartışmayı nedense Belediye Meclisi üyelikleri üzerinden yapmayı seçmişlerdi. Oysa o seçimden çıkarılacak asıl ders, Toroslar yanında ve daha da dramatiği Tarsusʹ u kaybettiren taban ayrışmasıydı. Aslında o dönem Büyükşehir sınırları içinde kalan merkezdeki Akdeniz, Yenişehir ilçelerinin de Toroslarʹ dan farkı yoktu. Belediye Meclis üyelikleri sonuçlarına bakıldığında oy oranı düşük CHP, o seçimde oyları bölme yerine SHP adaylarını desteklese en azından merkez ilçeler ANAPʹ a kaptırılmayacak taban o ayrışmanın hezimetini tatmayacaktı.* Hele Tarsus, ille de Tarsus… Tarsus il genel meclisi oyları esas alındığında Belediye Başkanlığını kazanan MHPʹ nin 15.740 oyuna karşı, CHP 15.050 ve SHP 10.475 oyla çıkıyordu yarıştan. Üstüne de hiçbir iddiası olmamasına rağmen bölme adına seçime girip 3.223 oy alan DSPʹ yi ekleyin ve CHP ile MHP arasındaki 690 oyu gözünüzün önüne getirin, bölünmenin nelere yol açtığını açacağını anlarsınız… O unutulmaz 94 seçiminde örneğin DYP ile Refah yerelde ittifaka gitse Tarsus bambaşka bir sonuçla karşılaşacaktı ertesi sabah…* Aşağıda detaylı tablosunu verdiğim 94 seçimlerinin gösterdiği gibi Mersin zorlukları yanında taşıdığı ibretlik derslerle de çok ilginç bir kent… Bugünlerde ittifak görüşmelerine hazırlananların, seçmen sayıları üzerinden hesaplara girişenlerin, söz konusu Mersin olduğunda oturup defalarca düşünmelerinde yarar var… Malum siyasette iki ile ikiyi topladığınızda çoğu zaman dört etmez, ama Mersin hiçbir hesaba, kitaba gelmez… * 1994 Belediye Meclis üyelikleri seçimleri (Mersin merkez ilçeleri)   Geç.oy ANAP SHP CHP DSP DYP MHP RP İl Geneli 448 119 92 39 18 88 54 31 Akdeniz 78 21 15,5 7 4,5 8,8 3,3 8,2 Toroslar 59 18 14,5 2,5 3 6,8 8,8 4,8 Yenişehir 48 15 12,6 3,6 4 6 2,8 2,7 Tarsus 77 10,7 10,5 15 3,2 13,4 15,7 8   Abdullah Ayan  
1989 yerel seçimlerinde Türkiye genelindeki tüm büyük illeri SHP rüzgarı kaplamıştı… İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Gaziantep, Diyarbakır, Mersin başta olmak üzere Büyükşehirlerin neredeyse tamamı Erdal İnönü liderliğindeki ˮaslan sosyal demokratlarınˮ yönetimine geçti.

1989 yerel seçimlerinde Türkiye genelindeki tüm büyük illeri SHP rüzgarı kaplamıştı… İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Gaziantep, Diyarbakır, Mersin başta olmak üzere Büyükşehirlerin neredeyse tamamı Erdal İnönü liderliğindeki ˮaslan sosyal demokratlarınˮ yönetimine geçti. Özalʹ ın ANAPʹ ı iktidarda olmasına rağmen tam anlamıyla ʹnal topladıʹ.. Derken beş yıl akıp gitti, geldik 1994ʹ e… SHP; 1989ʹ da aldığı çoğu ʹkaleyiʹ kaybetti. İstanbul ve Ankara Refah partisine geçerken, SHPʹ nin kaybında en büyük faktörün İSKİ yolsuzluğuyla ortaya çıkan skandal olduğu yıllardır tekrarlanır, durur… Yolsuzlukların mutlaka etkisi vardır ama asıl neden çok daha başkadır ve bugünlerde sıkça dile getirilen yerelde ittifakın önemini alınması gereken tarihi ders olarak karşımıza çıkarır.. Örnek mi? İstanbul… Evet yolsuzluklar nedeniyle SHPʹ nin İstanbul oylarında bir düşüş vardır ancak Büyükşehirʹ in kaybedilmesinde SHP oylarının bir bölümünün DSP ve CHP gibi aynı tabandan beslenen partilere kaydığı asıl gözden kaçırılmaması gereken çok daha önemli etkendir. 1989ʹ da 35 ile İstanbulʹ u kazanan SHPʹ nin oyu 20,3ʹ e düşerken DSP adayı 12,3 ve CHP adayı 1,3 oy almıştır. Üç parti tek aday üzerinde uzlaşabilse oyları 34ʹ e ulaşacaktı. Öyle olmadı… Olmayınca da aradan 25 oy alan Refah Partisi adayı Recep Tayyip Erdoğan sıyrılıp İstanbulʹ un başına geçti… İstanbul Büyükşehir Belediyesi baz alındığında Refah adayı 974 bin, ANAP adayı 856 bin, SHP adayı 785 bin, DYP adayı 597 bin, DSP adayı 479 bin ve CHP adayı 54 bin oy alır. Refah adayına karşı o seçim eğer SHP ve DSP ortak bir aday üzerinde uzlaşabilse 1 milyon 264 bin oya ulaşacak ve Refah adayını 290 bin oy ile geride bırakacaklardı. CHPʹ nin aldığı oyu saymıyorum bile… Merkez soldaki o parçalanma bir süre sonra SHPʹ nin CHP çatısı altına girerek hayatına kendi eliyle son vermesini getirdi. Sonrasında da kendisini sol olarak tanımlayan o cenahın bir daha iki yakası bir araya gelmedi. Oysa 1989 yerel seçimlerinde ülke geneline bakıldığında SHPʹ nin oy oranı 33, DSPʹ nin ise 6ʹ dır. Ve iki partinin oy toplamı 40 civarındadır. Bugün ne SHP ne DSP kaldı geriye. Ve onların tabanı üzerinde oturan CHP de yıllardır 25ʹ lerin üzerine bir türlü çıkamıyor… (Bakmayın son Cumhurbaşkanlığı seçiminde partisinden fazla oy alıp 30ʹ lara ulaşan Muharrem İnceʹ nin böbürlenmelerine… Detaylarına bakıldığında partisinden fazla aldığını iddia ettiği oyların tamamı Akşener ve Demirtaşʹ ın kazanamayacağını gören iki taban seçmenin Erdoğanʹ a karşı alternatif olabilecek isim üzerinde kendiliğinden gerçekleştirdiği tepkinin yansımasıdır.) 1994 yerel seçimleri sadece İstanbulʹ da değil, SHP açısından sonuçları itibariyle Mersinʹ de de dramatik sonuçlara yol açacaktır. 1989ʹ da 38ʹ e ulaşan oyla en yakın rakibi ANAP adayı Okan Merzeciʹ yi (26,8) sandığa gömen Kaya Mutlu aradan geçen 5 yılın sonunda koltuğu yeniden Merzeciʹ ye terk etmek zorunda kalırken yenilginin asıl nedeni ANAPʹ ın başarısı kadar sol cenahta oyların SHP, CHP ve DSP arasında bölünmesidir. Makaleyi kaleme alırken göz attığım arşiv, geçtiğimiz günlerde yıllarını Mersin siyasetine vermiş iki arkadaşın sosyal medyadaki paylaşımlarını anımsattı. Arkadaşlar, Toroslar Belediyesinin nasıl kaybedildiğini sorgularken, tartışmayı nedense Belediye Meclisi üyelikleri üzerinden yapmayı seçmişlerdi. Oysa o seçimden çıkarılacak asıl ders, Toroslar yanında ve daha da dramatiği Tarsusʹ u kaybettiren taban ayrışmasıydı. Aslında o dönem Büyükşehir sınırları içinde kalan merkezdeki Akdeniz, Yenişehir ilçelerinin de Toroslarʹ dan farkı yoktu. Belediye Meclis üyelikleri sonuçlarına bakıldığında oy oranı düşük CHP, o seçimde oyları bölme yerine SHP adaylarını desteklese en azından merkez ilçeler ANAPʹ a kaptırılmayacak taban o ayrışmanın hezimetini tatmayacaktı.* Hele Tarsus, ille de Tarsus… Tarsus il genel meclisi oyları esas alındığında Belediye Başkanlığını kazanan MHPʹ nin 15.740 oyuna karşı, CHP 15.050 ve SHP 10.475 oyla çıkıyordu yarıştan. Üstüne de hiçbir iddiası olmamasına rağmen bölme adına seçime girip 3.223 oy alan DSPʹ yi ekleyin ve CHP ile MHP arasındaki 690 oyu gözünüzün önüne getirin, bölünmenin nelere yol açtığını açacağını anlarsınız… O unutulmaz 94 seçiminde örneğin DYP ile Refah yerelde ittifaka gitse Tarsus bambaşka bir sonuçla karşılaşacaktı ertesi sabah…* Aşağıda detaylı tablosunu verdiğim 94 seçimlerinin gösterdiği gibi Mersin zorlukları yanında taşıdığı ibretlik derslerle de çok ilginç bir kent… Bugünlerde ittifak görüşmelerine hazırlananların, seçmen sayıları üzerinden hesaplara girişenlerin, söz konusu Mersin olduğunda oturup defalarca düşünmelerinde yarar var… Malum siyasette iki ile ikiyi topladığınızda çoğu zaman dört etmez, ama Mersin hiçbir hesaba, kitaba gelmez… * 1994 Belediye Meclis üyelikleri seçimleri (Mersin merkez ilçeleri)   Geç.oy ANAP SHP CHP DSP DYP MHP RP İl Geneli 448 119 92 39 18 88 54 31 Akdeniz 78 21 15,5 7 4,5 8,8 3,3 8,2 Toroslar 59 18 14,5 2,5 3 6,8 8,8 4,8 Yenişehir 48 15 12,6 3,6 4 6 2,8 2,7 Tarsus 77 10,7 10,5 15 3,2 13,4 15,7 8   Abdullah Ayan  

Habere ifade bırak !
Habere ait etiket tanımlanmamış.
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve inovatifhaber.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.