2024’ te aktarılacak ödenekler ve Mersin’in bekleyen projeleri..

Önceki iki makalede bereketli Çukurova’ ya can verecek Berdan ırmağı üzerindeki Pamukluk depolama ve sulama projesiyle, mevcut Adana-Gaziantep otoyolunun Çeşmeli üzerinden Taşucu’ na ulaşmasını sağlayacak bağlantı yolu projelerine 2024 yılı yatırım programında ön görülen ödenekler üzerinden hükümetin Mersin’ e bakışına değinmeye çalışmıştım.. Elbette yatırım programları bu iki projeden ibaret değil… Bu makalede, 2024 yılında Mersin’ in bekleyen diğer projelerine ne kadar kaynak tahsis edildiğine ve buradan hareketle hangi yatırımın ne zaman tamamlanabileceğine ilişkin değerlendirmelerde bulunmaya çalışacağım… ** Pamukluk depolama ve sulama projesinin bir başka önemli ayağı Berdan’ ın sularını Mersin’ e içme suyu olarak ulaştıracak isale hattı yapımı… 35 kilometrelik isale hattıyla yılda 128 hm3 suyu Mersin’ e sağlayacak ve 2024 fiyatlarıyla 3 milyar 324 milyon TL’ ye revize edilen, bugüne kadar 977 milyon 457 bin lira harcanan projeye 2024 yılı programında ön görülen ödenek 180 milyon TL.. Bir yanıyla sulama projesine göre oldukça şanslı sayılabilir… Acaba öyle mi? Bunun için 2014 yatırım programına bakmak yeterli… 2009’ da başlayan ve 2017’de tamamlanması öngörülen 2014 yılı fiyatlarıyla 354 milyon TL tutarındaki projeye o yıla kadar harcanan 75 milyon liraya ilaveten 2014’ te ayrılan ödenek 10 milyon TL… O kıt kaynaklarla sonraki yıllarda sihirli bir değnek dokunmazsa projenin süresinde bitmeyeceğini tahmin etmek zor değil… Öyle de oluyor… 2018’e gelindiğinde ortaya çıkan tablo şöyle; 2018 yatırım programına göre o güne kadar harcanan 367,8 milyon liraya ilaveten o yılın programında 12 milyon TL ödenek ayrılıyor ve bu kaynaklarla imkansızlığı ortada yatırımın 2019’ da tamamlanması ön görülüyor… Doğal olarak proje tamamlanmıyor ve her yıl ötelenip duruyor Mersin’ in içme suyu sorununu tarihe gömecek proje… 128 hm3 (128 milyon m3) bugün Mersin ve Tarsus’ un içme suyu ihtiyacını karşılayan 66 hm3 kapasiteli mevcut Berdan barajı üzerindeki arıtma tesisine sahip isale hattının iki katı… Evet, 2024 itibariyle ayrılan ödenek Pamukluk sulama projesiyle mukayese edilmeyecek kadar büyük ama bu kaynak aktarımlarıyla geçmişte tamamlanması için hedeflenen 2017, 2027’ ye revize edilse de imkânsız… ** Nüfusu hızla artan ve geçtiğimiz yıl yaşanan deprem sonucu özellikle Hatay’ dan büyük göç alan Mersin’ in su, yol, trafik yanında sağlık hizmeti alanında da ciddi sorunları var… İl merkezinde 1250 yataklı şehir hastanesi, Tıp Fakültesi ve Toroslar Devlet hastaneleri var ama özellikle poliklinik veya görüntüleme gibi hizmetlere erişimle ilgili halkın şikâyetleri her gün artmakta… Çözüme büyük katkısı olacak Mezitli Devlet Hastanesi projesinin başına gelenlerin farklı alanlardaki diğer projelerden çok ta farkı yok… 2016’da başlatılıp 2019’ da tamamlanması öngörülen hastanenin hizmete girmesi bir yana temel atma törenini görmek için bile 2023 yıl Ağustos ayını beklememiz gerekecekti.. Temel atma gündeme geldiğinde dönemin Mezitli Belediye başkanı ile AKP milletvekillerinden birisi arasında ‘proje senin/benim’ kavgası patlak verince kaleme aldığım makalede şunları ön görmüştüm: “(…) 2016’da programa alınıp 2019’da bitirilmesi ön görülen hastanenin tamamlanma tarihi 2025’e çekilirken başlangıçta 70 milyon olarak hesaplanan yatırım tutarı 2023 programında 878 milyon 525 bin TL.. 7 yılda harcanan toplam 2 milyon 2 bin TL.. 2023 ödeneği ise 53 milyon 322 bin TL.. Tüm ödenek hastane yapımına harcansa ve her yıl benzer oranlarda yeni kaynak ayrılsa dahi hastanenin tamamlanması en iyimser tahminle 10 yıl.. Mezitli Belediye Başkanı ve çiçeği burnunda yeni AKP Milletvekili aslında temel atma vesilesiyle de olsa boşuna tartışıyorlar. Boşuna çünkü bu ödenek trendi böyle sürerse ki gidişat onu gösteriyor, ikisinin de siyasi ömrü açılış kurdelesini kesmeye yetmeyeceğini tahmin etmek zor değil… Üstelik kamu kaynaklarının iyice suyunu çektiği ve mevcut kaynakların tamamlanma aşamasına gelmiş projelere hasredileceği ortadayken…” Bugün itibariyle yaklaşık 1,4 milyar (1 milyar 391 milyon 197 bin lira) olarak öngörülen projeye bugüne kadar harcanan 248 milyon TL’ye ilaveten 2024 için tahsis edilen ödenek 271,5 milyon TL… Himmetli bir el dokunup okkalı para aktarmadıkça maliyet artışlarının durmadan zıpladığı ülkede hastanenin bir iki yılda tamamlanmayacağını tahmin etmek zor değil.. Mezitli Devlet Hastanesi projesi ve yıllar itibariyle veriler: Yat.progr.yıl Öng. bitiş y. Proje tutarı Top.harc. Yıl ödeneği 2016 2018 70 milyon Sıfır TL  7 milyon 2017 2019 70 milyon sıfır  7 milyon 2018 2020 70 milyon sıfır 10 milyon 2019 2021 81,4 milyon sıfır 2 lira 2020 2023 88.49 milyon sıfır 10,5 milyon 2021 2024 175 milyon sıfır 17,5 milyon 2022 2024 287 milyon 2 milyon 30 milyon 2023 2025 878,5 milyon 2 milyon 2 TL 53,3 milyon 2024 2025 1,391 milyon 247,9 271,5 milyon   Abdullah Ayan