Futurist Alvin Toffler’in 1970 lerin sonunda yayınlanan ‘Üçüncü Dalga’ kitabında yazılanları çoğu insanın kavraması için yılların geçmesi gerekiyordu.

Kitapta söz edilen kurama göre dünya günümüzde üçüncü dalgayı yaşamaktadır.

Toffler’a göre “Birinci Dalga” tarım aşamasıydı, “İkinci Dalga” sanayi, “Üçüncü Dalga” ise bugün içinde bulunduğumuz bilgi ve iletişim teknolojisi aşaması.

Yine Toffler’a göre “Birinci Dalga” 1000 yılda ortaya çıkabilmişti. Oysa “İkinci Dalga” sadece 150/200 yıl sürdü. “Üçüncü Dalga” ise kitabı kaleme aldığında 50 yılını doldurmamıştı.

Toffler’in kuramından yola çıkarsak gücü; birinci dalgada toprak, sanayi aşamasında ‘üretim araçları’, belirledi, içinde bulunduğumuz üçüncü dalgada ise ‘bilgi’ belirleyecek…

İlk iki dönemde gelişmelerin dinamiklerine ayak uyduramayanların yaşadıkları hüsran gibi, üçüncü dalgayı ıskalayanlar da gerilere düşecek…

Geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerdeki tarımın istihdam içindeki payı bile dünyanın nasıl bir değişim içinde olduğunu ve Türkiye gibi ülkelerin ne denli geride kaldıklarını göstermeye yetiyor.

Ülkemizde çalışanların 2002 verileri dikkate alındığında yüzde 40 ı tarımda varsayılırken, gelişmiş ülkelerde oran yüzde 5 in altına düşmüş bulunuyor.

Üstelik o ülkeler düşük istihdam rakamlarına rağmen üretimde mucizeler yaratırken, ülkemiz tarımından yoksulluk fışkırıyor.

Toffler üçüncü dalgayı şöyle tanımlıyordu:

“YENİ UYGARLIK O DENLİ FARKLI Kİ, DOĞRUDUR DİYE BELLEMİŞ, BENİMSEMİŞ OLDUĞUMUZ BÜTÜN ESKİ GÖRÜŞLERİMİZİ ZORLAR. ESKİ DÜŞÜNCE TARZLARI, ESKİ FORMÜLLER, ÖĞRETİLER, İDEOLOJİLER, GEÇMİŞTE NE DENLİ YARARLI OLMUŞ OLURLARSA OLSUNLAR, ARTIK BUGÜNÜN GERÇEKLERİNE UYMAMAKTADIR.

YENİ DEĞERLER VE TEKNOLOJİLERİN, YENİ JEOPOLİTİK İLİŞKİLERİN, YENİ YAŞAM BİÇİMLERİ VE HABERLEŞME YÖNTEMLERİNİN ETKİSİYLE ORTAYA ÇIKAN BU DÜNYA, YENİ FİKİRLERİ, YENİ BENZETMELERİ, YENİ SINIFLANDIRMALARI VE KAVRAMLARI DA GEREKTİRİYOR.

YARININ EMBRİYON HALİNDEKİ DÜNYASINI DÜNÜN KALIPLARI İÇİNE SIKIŞTIRAMAYIZ..

BÜTÜN BU YIKINTILARIN, ÇÖKÜNTÜLERİN ORTASINDA YENİ DOĞUŞLARIN, YENİ YAŞAMLARIN BELİRTİLERİNİ ŞİMDİDEN GÖREBİLİRİZ. AÇIKÇA TARTIŞMAYA YER BIRAKMAYACAK BİÇİMDE GÖRÜLECEKTİR Kİ, AKLIMIZI KULLANIRSAK VE BİRAZ DA TALİHİMİZ YAVER GİDERSE, YENİ ORTAYA ÇIKACAK UYGARLIK, ŞİMDİYE DEK GÖRDÜKLERİMİZDEN ÇOK DAHA SAĞLIKLI, ÇOK DAHA MANTIKLI, ÇOK DAHA DÜRÜST, ÇOK DAHA DEMOKRATİK OLACAKTIR”

Bilginin getireceği değerler arasında demokrasinin başı çekmesi boşuna değil.

Gelişmenin, büyümenin, refahı yükseltmenin yolu katılımcı demokrasiden geçiyor.

Köylülüğü üretken tarıma çevirememiş bir toplum nasıl ‘bilgi’ çağını yakalayacak?

Hattatların çıkarları bozulmasın diye yüz yıl matbaaya şeytan icadı gözüyle bakmış “bir ırkın ahfadı” kaçıp gitmekte olan üçüncü dalga trenini kaçırmadan yetişecek mi?

1093 tescilli patente sahip Edison’un icat ettiği elektrik ampulleri Newyork sokaklarını aydınlatırken, kadınlarımız cılız hayvanların çektiği kağnılarla cepheye mermi taşıyorlardı.

Toffler ‘Üçüncü Dalga’ yı kaleme aldığında kişisel bilgisayarlar henüz bulunmamıştı. İnterneti de kimse bilmiyordu. Cep telefonlarının dünyayı esir alması için de 15 yıl geçmesi gerekecekti.

Ama zaman Toffler’ı haklı çıkardı.

Ona göre bilgi çağı yaklaşıyordu. Bilgiyi elinde tutan güce ve zenginliğe kavuşacak.

Türkiye’nin üstüne gelmekte olan dalganın altında kalmadan, bilgi çağını da kaçırmadan neler yapması gerektiğini soranlara Toffler yıllar önce şunları söylüyordu:

“TÜRKİYE’NİN UCUZ İŞ GÜCÜNE DAYALI BİR ÜRETİM MODELİ BENİMSEMESİ YANLIŞTIR.

DÜNYA PAZARINDA EKSİKLİĞİ DUYULAN VE İDDİA SAHİBİ OLUNACAK BİR DALDA YOĞUNLAŞIN VE MUTLAKA AMA MUTLAKA YÜKSEK TEKNOLOJİYE (Hİ-TECH) GEÇİN.

TÜRKİYE OLARAK AMERİKA’DAKİ SİLİKON VADİSİNDE DEVLET DESTEKLİ ŞİRKETLER KURUN.”

Keşke yanılsaydı ama geçen zaman futurist Toffler’ı Türkiye konusunda da haklı çıkardı…

*Makale tarafımdan 2003 Ocak ayında kaleme alınıp 21 Şubat 2003’ te yayınlanmıştır.
Abdullah Ayan, Mersin