ABD’ de Çin yatırımına savaş açan kasaba ve halkın yerel yönetimi azletmesi..

Önceki makalede 3 bin 250 kişilik nüfusa sahip ABD ortalamalarına göre nispeten yoksul, haritadaki yeri zor bulunan Green Charter Township kasabasına Çin’ li Gotion şirketinin yapacağı 2 milyar 340 milyon dolarlık yatırımla ilgili başlangıçta büyük heyecan yaratan projeyi ele almıştım. Kırsal bir kasabanın gelirlerini yüzde 150 arttırması ve kişi başı ücretleri iki katına çıkarması beklenen ‘talih kuşu’ yatırımla ilgili beklentilerin bir yıl içinde ‘istemezük’ kampanyasına dönmesi günümüzde pek çok ülkede görmeye başladığımız yerel hassasiyetle küreselleşme arasındaki ilişki/çelişki bağlantısını yansıtması bakımından önemli derslerle dolu… Green Charter Township sakinleri ekonomik açıdan kasabayı uçuracak projeye iki ayrı damardan beslenen gerekçelerle karşı çıktılar.. Birinci grup kurulacak pil (batarya) tesisinin başta kıt su kaynakları olmak üzere kırsal özelliklerini korumaya çalışan yörenin doğasını telafisi imkansız biçimde tahrip edeceğine inanan çevreye duyarlı kesimden oluşuyor… Bu kesim, tesisin elektrikli araç pilleri üretiminde günlük kullanacağı 3 milyon litreye yaklaşan su tüketiminin ileride yol açacağı çevre felaketi konusunda kaygılı.. Gotion yetkilileri gelen tepkileri “Kullandığımız su, işlediğimiz malzemelerle asla temas etmiyor, çıkacak atık suyla doğaya malzeme, mineral veya kimyasal pompalamayacağız.” Diye savuşturmaya çalışırken kaygılı bölge çiftçileri şirketin daha önce satın aldığı 270 dönümlük arazinin bitişiğindeki tarım arazilerini satın almasını engelledi.  Çiftçiler; kararlı biçimde “attıkları her adımda onlarla savaşmaya devam edeceğiz. Onları burada istemiyoruz." Tepkilerini her gün artan biçimde ortaya koymayı sürdürüyor ve ekliyorlar: "Burası Amerika'nın kırsalı, tamamı tarım arazisi. Yatırım yapacaklarsa gidip Detroit gibi ağır sanayi bölgesine fabrika kursunlar" Projeye karşı çıkan ve tepkileri çok daha etkili olan kesim ise; milliyetçi damardan beslenen ve Çin’ e karşı yükselen dalgayı fırsat bilenlerden oluşuyor… Bu kesimin “Benim ailem yıllarca komünizmle savaştı, siz onları takındıkları yatırımcı maskesiyle topraklarıma buyur mu edeceksiniz?” duygusallığıyla başlayan masum sayılacak serzenişleri yatırımı savunanlarca savuşturulmaya çalışılırken projeye asıl darbeyi akıl almaz komplo teorileriyle ortaya çıkanlar indiriyor… Yerel hassasiyetleri kaşıyanlar yanında, Çin hükümeti ve ÇKP bağlantılı olduğu öne sürülen bir şirketin ABD ulusal güvenliği açısından stratejik öneme sahip Ulusal Muhafız üssüne 160 km uzaklıkta tesis ve yönetim ofisi açma girişimiyle ilgili komplo teorilerinin ötesine geçen gelişme, Wall Street Journal'ın isimsiz kaynaklara dayandırdığı raporla ortaya çıktı… Rapora göre Michigan’ daki ABD Ulusal Muhafız üssü, Çin'in kendi toprağı gördüğü ve ABD-Çin geriliminin mühenk taşı sayılan Tayvan'dan getirilen askeri personelin eğitimi için kullanılıyor. Çin komünist Parti rejiminin ABD tarafından bir süredir ulusal güvenlik tehdit olarak kabul edildiği gerçeği karşısında Gotion temsilcilerinin “komünist komplo” iddialarını gülünç olarak nitelendirmesi tartışmaları çok farklı bir kulvara taşımakta… Gotion şirket olarak yatırımın başına kaza gelmesin diye 2020’ de seçilen belde yönetimiyle yaptığı prensip anlaşması ışığında Nisan 2023’ te Michigan Federal yatırım ofisine başvurdu ve 540 milyon dolara tekabül eden 30 yıllık vergi indirimiyle 175 milyon dolar tutarında hibe tutarında 715 milyon dolarlık teşvik paketine onay aldı... Ancak ABD’ de Çin’ e karşı yükselen olumsuz dalga kısa zamanda Green Charter Township sakinleri arasında öylesine etkili oldu ki, seçilmiş belediye yönetim ‘geri çağırma’ gibi çok az örneği görülen bir uygulamayı hayata geçirecek, referandum amaçlı kampanyaya dönüştü… Sonra ne mi oldu? Seçime katılımın yüzde 38’ de kaldığı 2020 yerel seçimlerinde kasabayı yönetme yetkisi verilen 7 kişilik yönetim bu kez sandığa giden yüzde 68’ oranındaki halkın yüzde 40’ nın oylarıyla alaşağı edildi.. Gidişatı gören yönetimden 2 kişinin daha önce istifa ettiği 7 Kasım 2023 referandumuyla belde halkı Denetçi, Sayman, katip ve 2 üyeye kırmızı kart gösterdi… Yetkiyi veren seçmen, iş başına getirdiği yönetimin yetkisine son verme iradesini ortaya koymakla kalmadı. Referandumun ertesi günü çağrılan çilingir belde yönetim binasının tüm kapı anahtarlarını değiştirdi.. Görevden el çektirilen belde yönetiminin başındaki isim yaşanan hayal kırıklığını ve kaybedilecekleri; ‘Gotion'un gelişi yeni nesiller için bir fırsat, torunlarım burada kalma, çocuklarıyla daha fazla zaman geçirme, aileleriyle akşam yemeği yeme fırsatına sahip olur. Umarım çarpan etkisi yaratacak yatırım zorlukları aşıp gerçekleşir’ diyordu… Ancak ABD-Çin gerilimi bir zamanlar iki ülke arasında esen bahar rüzgârlarının yerini kasırgaların alacağı sancılı dönemin habercisi… Kasım seçimlerinde ister Trump, ister Biden seçilsin Çin ile gerilim önümüzdeki dönem artarak sürecek… Soğuk savaş yıllarının iki cepheli dünyasının yerini çok kutuplu bilinmezlerle dolu yeni bir dönem alıyor ve bu dönemin dünyası çok ciddi gelişmelere gebe… Çatışma mı, uzlaşma mı? Nefes kesen bir süreç var önümüzde.. Abdullah Ayan