Kromsan atıklarının zararları ve akıbeti araştırılacak!

Akdeniz ilçesi sınırları içinde bulunan Kazanlı’da, 1983 yılından beri faaliyet gösteren Şişe Cam Grubuʹna bağlı Soda-Kromsan Sanayi AŞʹnin, fabrika sahasının içinde depoladığı yüz binlerce ton atığın tehlikeli olduğu ve zehirli ˮKrom+6 Bileşiğiˮ taşıdığı konusu, kent gündemini yıllardır işgal ediyor. Aynı şekilde Karaduvar civarında bulunan Toros Gübre fabrikasından kaynaklı şikayetler de uzun süredir kent gündemine geliyor. Mersinʹde, bu ve benzeri sanayi tesislerinin, insan yaşamı ve doğal çevre üzerinde tahribat yarattığı tartışmaları üzerine bir komisyon kuruldu. Komisyon, bütün yönleriyle bu konuların araştırılması amacıyla çalışacak. Akdeniz Belediyesi encümen salonunda bir araya gelen komisyon üyeleri, bu konuları ve tartışmaları değerlendirdi. Toplantıya, Akdeniz Belediyesi Başkan Yardımcıları Bedrettin Gündeş ile Ülfiye Özcan; Aslan Yaşar, (Çevre Mühendisi-Akdeniz Belediyesi), Filiz Çebi, (Çevre Mühendisi-Mersin Büyükşehir Belediyesi), Olcay Gülçiçek, (MEÜ Çevre Mühendisliği Bölümü), Aydeniz Demir, (MEÜ Çevre Mühendisliği Bölümü), Zeynep Görkem Doğaroğlu, ((MEÜ Çevre Mühendisliği Bölümü), Bilal Türer, (Mersin Kimya Mühendisleri Odası) katıldı. Bedrettin Gündeş; ʹAmacımız Mersinlilere sağlıklı bilgi aktarılmasını sağlamakʹ Akdeniz Belediyesi Başkan Yardımcısı Bedrettin Gündeş, Mersin halkının sağlığını, doğal yaşamı ve çevreyi tehdit eden Soda Krom Sanayi, Toros Gübre gibi fabrikaların yarattığı kirlilik ve oluşan tehlikeli atıkların, kent gündemini yıllardır işgal ettiğini söyledi. Gündeş, ˮMersin halkı, ʹKentimizdeki bu tür fabrikaların atıklarına ne oluyor? Nereye götürülüyor veya gömülüyor? Nasıl bir hava soluyoruz? Çocuklarımız nasıl etkileniyor?ʹ gibi sorular soruyor. Bu durum çok tartışılmasına rağmen bir sonuç elde edilemedi. Biz de belediye olarak, sınırlarımız içinde kalan bu problemlerin kamuoyuna sağlıklı bir şekilde aktarılmasıyla ilgili bu konuyu gündemleştirmeye karar verdik ve toplantılar almaya başladıkˮ dedi. ʹEğer ortada problem varsa, Mersinliler olarak hukuki mücadele verelimʹ Üniversite, Odalar, belediyeler ve katılımcı kurumlar olarak bu konuyu tartışıp masaya yatıracaklarını anlatan Bedrettin Gündeş, ˮEvet, buralarda ÇED raporları almış sanayi yatırımları var. Fakat bu tesisler eğer insanlara, çevreye, kente zarar vermiyorlarsa, biz de kamuoyuna;  ʹEvet bu tesislerde atıklar var ama çevreye, insana, doğaya zararı yokʹ diyelim. Fakat eğer gerçekten böyle bir zarar varsa, çocuklarımızın sağlığını etkileyecekse, doğaya zarar verecekse, ekolojiye tahrip edecekse, bizler de bu kentte yaşayan bireyler olarak, ekolojiye vereceğimiz değer anlamında, kamuoyuna diyelim ki, ʹBurada böyle bir problem var... Bunun hem hukuki hem de insani mücadelesini verelimˮ şeklinde konuştu. Başkan Yardımcısı Gündeş, komisyon toplantısında, konunun uzmanlarıyla konuyu tartışıp bir yol haritası çizeceklerini kaydederek, ˮBilim insanı olarak, ekolojiyi korumaya çalışan çevreciler, insanlar olarak hiç kimsenin etkisi altında kalmadan, her şeyden arınmış olarak, burada ʹNe yapabiliriz?ʹ Bunu tartışmamız, konuşmamız lazım. İnsanı, doğayı, kentimizi ve geleceğimizi düşünerek, objektif bir bakışla bizi sonuca götürecek bir yol haritası çizelim. Bu nedenle bugün bir aradayız. Akdeniz Belediyesi olarak bu anlamda üzerimize düşen tüm görevleri yerine getirmeye hazırızˮ diye konuştu.    Türer: ʹElimizde, atıkların sağlıklı dönüştürüldüğüne dair kesin veri ve bilgi yokʹ   Toplantıya, Mersin Kimya Mühendisleri Odasıʹndan katılan Kimya Mühendisi Bilal Türerʹin konuşması dikkat çekti. Kromsan atıklarıyla ilgili geçmişten beri pek çok şikayet olduğunu söyleyen Türer, ˮBen 1993 yılında Mersinʹde müdür yardımcısı olarak göreve başladım, Çevre Bakanlığıʹnın farklı birimlerinde müdürlük yaptım. Gerçekten, Krom+6 bileşiklerinin Krom+3ʹe döndürülmesi ve çevreye etkisinin minimuma indirilerek standart hale getirilmesi için bir takım çalışmalar yapıldı. Bu konuda  geçmiş yıllarda Karaduvar ve Kazanlıʹdan, civardaki çiftçilerden, balık ölümleri ve deniz kirliliği ile ilgili pek çok şikayet geldi. Bu atıkları daha sonra ÇED raporuyla Tarsusʹta bir alan yaptılar ve bu atıkları oraya vermeye başladılar. Orada çalışan arkadaşlarla zaman zaman bir araya geliyorum. Onlara sordum; ʹNe yaptınız? dedim. En son duyduğum - tabi aradan 15-20 yıl geçti- ʹKrom+3ʹe döndürüyoruzʹ dediler. ʹNe kadar sağlıklı döndürüyorsunuz? Ve elinizde önemli miktarda birikmiş stok vardıʹ dedim. ʹO stokları yavaş yavaş eritiyoruzʹ dediler. Tabi bu söylenen doğru mu değil mi onu bilemiyoruzˮ diye konuştu. ʹBölgedeki çiftçiler kendi yetiştirdikleri tarımsal ürünleri yemiyorduʹ Türer, Kromsan atıkları ile ilgili olarak konuyu yerinde görmek, yapılan işlemleri incelemek ve gerekiyorsa numune alıp bağımsız analiz yaptırmak gerektiğini de kaydettiği konuşmasında, ˮİnanın, bölgedeki çiftçiler, ʹkendi ürettiğimiz bazı ürünleri biz yemiyoruzʹ diyorlar. Ürünlerin tipini, fiziksel durumunu gösterdiler, ʹbiz almıyoruzʹ dediler. ʹNeden almıyorsunuz?ʹ dedik. Kromsanʹın baca tozlarından etrafa yayılan atıklardan dolayıʹ demişlerdi o zamanlar. Tesisin oradan kaldırılması da gündeme geldi ama zor bir konu. Tabi istihdam konusu var, ülkenin ihtiyaçları gündeme geliyor. Ancak, ʹatıklarla ilgili bir takım önlemler alabilirizʹ dediler. Tabi son süreçte neler olduğunu tam olarak bilemiyorum. Ama arkadaşlar zaman zaman kontrollerini yapıyorlardır. Fakat bağımsız bir kuruluşun raporu, kamuoyu nezdinde çok daha etkili olurˮ ifadelerini kullandı.   Komisyon toplantısı, Kromsan ve benzeri tesislerin yarattığı atıklarla ilgili olarak komisyon üyelerinin, bundan sonra izlenebilecek yol haritasının belirlenmesi, kontrol ve izleme mekanizması oluşturulması, bağımsız kuruluşlarca fabrika atıklarının incelenip analiz edilmesi yönündeki görüş ve önerilerini dile getirmeleriyle devam etti.