Yıllar önce bunaldığım bir dönem, rutine binmiş çoğu şey gibi her gün ofise gidip gelmeyi sorgulamaya başlamıştım… Ofiste yaptığım neredeyse her şeyi, evde de yerine getiriyorsam, onca zamanı trafik çilesi çekerek ne diye harcıyordum? Bir dönem evin bir bölümünü ofis ortamına dönüştürdüğümü ve yaşamımı buna göre sürdürmeye başladığımı anımsıyorum… Yoğun biçimde geçirdiğim o iç hesaplaşma elbet bana özgü değil… Uzaktan çalışma diye tanımlanan ofise gitmeden bulunduğunuz yerden işinizi yapma faaliyeti dünya genelinde çalışanların en azından bir bölümü için yükselen bir trend olarak son yıllarda günlük yaşamın farklı bir yansıması aslında.. Kol gücüne dayanmayan beyaz yakalıların büyük kısmı uzun zamandır aynı soruları soruyor, onlara iş verenler de verimlilik ve istihdam mekânlarına yapılan harcamalar nedeniyle araştırmalar yaptırıyor, analizleri değerlendiriyor, teknoloji devriminin sağladığı olanaklar çerçevesinde gidişatı anlamaya çalışıyorlar… Bu alandaki gelişmeleri yakından izleyen, anket ve araştırmalarla işverenlere ışık tutan küresel çaptaki Global Workplace Analytics isimli kuruluş 20 yıldır istihdamla ilgili ölçümler yapıyor… Global Workplace Analytics’ in 2017 yılında yayınladığı araştırma, 2005-2015 arası on yılda uzaktan çalışmanın iki kattan fazla arttığını (yüzde 115) gösteriyordu.. Yeni teknolojiler ve değişen iş gücü akımları çalışma hayatına uzaktan istihdamı alternatif olarak sunarken, beklenmedik gelişme pandemiyle birlikte ortaya çıktı ve tüm öngörülerin bugüne kadar yapılan projeksiyonların yeni baştan ele alınmasını zorunlu hale getirdi… Gerçekten de 2020 mart ayında pandeminin dünyayı kasıp kavurması ardından milyarlarca insanın evlere kapanmasıyla başlayan karantina günleri uzaktan çalışma anlamında patlamaya yol açtı… 2020 baharında ABD iş gücünün yarısı (%51) tamamen uzaktan çalışmaya başladı.. Aşının bulunması, covid-19 virüsünün insafa gelip öldürücü etkisini azaltmasıyla birlikte karantina dönemi sona ererken, beklentiler istihdamın yeniden ofislere kayacağı yönündeydi ama öyle olmadı… Temmuz 2021’ de Global Workplace Analytics çalışanlara yönelik yeni bir anket yaptı ve uzaktan çalışanların yüzde 73’ nün haftada bir gün ofise gitmeye başlasa da, diğer günler evden çalışmanın getirdiği özgürlüğü tercih ediyor ve gidiş gelişlerle kaybedilen zamanı başka etkinliklerle değerlendirmek istiyor… Eylül 2021’ de ABD iş gücünün dörtte biri gibi çok önemli bir bölümü artık tam zamanlı ve uzaktan, yüzde 20’ lik bir kesim ise hibrit dediğimiz yöntemi tercih ederek bazı günler evde bazı günler ise ofiste çalışmaya başladı… Bir başka dünyaca ünlü araştırma şirketi Gallup’ un yine Eylül 2021’ de çalışanlara yönelik anketi çok daha çarpıcı sonuçları ortaya koyuyor: Katılımcıların yüzde 88’ i öngörülebilir bir gelecekte en azından kısmen evden çalışmayı planladıklarını ifade etmekte… Yine Global Workplace Analytics’ in dünya genelinde finans, teknoloji, medya , enerji sektörlerinden çalışan 10 bin kişiyle son günlerde gerçekleştirdiği yeni anket uzaktan çalışma trendinin ABD’ ye özgü olmadığını, küresel bir dalga haline geldiğini ortaya koyuyor… Amerika, Afrika, Ortadoğu ve Avrupa uzaktan çalışmayı Güneydoğu ve Uzakdoğu Asya ülkelerindeki beyaz yakalılardan daha fazla tercih ediyor ama oranlar arasında büyük farklılık yok ve tercihler hibrit çalışma anlamında günlerle ilgili küçük ayrıntılardan ibaret… Örneğin Amerika’ daki çalışanlar ev ortamında daha mutlu olduğunu ifade ediyor ve haftada en az 2,5 iş gününü uzaktan çalışmaya ayırıyor.. Bu da haftalık istihdamın yarısı demek… Amerika’ yı Avrupa/ Afrika/ Ortadoğu 2,3 gün ile takip ederken Asya Pasifik bölgesinde haftalık uzaktan çalışma gün sayısı 1,8 güne düşüyor… Yüzlerce yıllık geleneksel çalışma kültürü bir yılımızı alan küresel salgınla yıkıcı bir darbe aldı ve belki on yıllar alacak değişim süreci aylar içinde yeni bir faza taşıdı dünyayı… Gallup anketine katılanların yarısından fazlası (%54) daha fazla olanak ve daha esnek bir program önerilirse mevcut işlerini bırakıp uzaktan çalışma anlamında yeni bir pozisyon almayı istiyor… Global Workplace Analytics’ in yayınladığı son raporuna göre, ofise dönen çalışanlara yönelik gerçekleştirilen anketi yanıtlayan katılımcıların yüzde 57’ si tam zamanlı biçimde evden çalışmayı tercih edeceğini ifade ediyor… Tam zamanlı ofis çalışma ortamına yeniden dönmek isteyenlerin oranı ise yüzde 3 gibi dikkate bile alınmayacak seviyeye gerilemiş bulunuyor… Pandemi ile başlayan ve ‘artık hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağı’ dönem, diğer pek çok alanda olduğu gibi çalışma kültürünü dönüştürmekle kalmayacak, istihdam iklimini de bambaşka ortamlara taşıyacak… Uzaktan çalışmanın ekonomik boyutları, işveren ve çalışan açısından getirip götürecekleri bir sonraki makale konusu olsun…