Önceki makalede Mersin metro projesini bekleyen sorunları ve özellikle finansman darboğazını ele almış, kaynak sorununu aşmak amacıyla BŞ Belediye Başkanı Seçer' in "semeri seksene patlayan kredi" yerine Meclisten yetki istediği tahvil ihracı önerisiyle noktalamıştım. Kaldığım yerden devam edeyim… Öncelikle altını çizmekte fayda var: Dış kredi yerine tahvil ihraç etmek daha ucuza kaynak anlamına gelmiyor.. Dış kredi faizleri yüksek te, tahvil sayesinde çok daha düşük faizlerle para mı bulunacak? Örneği Mersin' den verelim: Borçlanma gereksinimini asgari düzeyde tutarak mütevazi rakamlarla 500 milyon dolar dış kredi aramaya çıktınız.. En itibarlı kurumların dolar bazında 6 faizle borç bulmakta zorlandıkları sır değil.. Beş yılda tamamlanıp hizmete girmesi bile iyimser olasılık olarak görülen bir yatırım için yılda 30 milyon dolar faizi gözden çıkarmak.. Zaten Başkan Seçer' de "ben o yüksek faizli parayı alamam, bu nedenle tahvil ihracına çıkacağım" diyor.. Dış kredi pahalı da, tahvil ucuz mu sorusunun yanıtına gelince.. Tahvil yatırımcıların kamuya ya da kurumsal işletmelere faiz karşılığı borç vermesi.. Bir başka ifadeyle tıpkı kredi gibi tahvilde de size borç verecek kurum veya kuruluş bunun karşılığında ne alacağına bakacak.. Tıpkı kredide olduğu gibi tahvil enstrümanında da ihraç eden faiziyle birlikte vade sonunda o borcu ödeyeceğini taahhüt ediyor.. Kısaca tahvil ihracıyla nasıl bir sonuç bekleniyor? Bu konuda aslında somut bir örnek var elimizde: İstanbul BŞ Belediyesi 7 aylık hazırlığın ardından ve Hazine izniyle 4 Aralık 2020 günü 580 milyon dolarlık tahvil ihalesi gerçekleştirdi… Kamuoyuna yansımasa da derecelendirme kuruluşu Fitch' e göre tahvillerin faiz oranı 6,375 ve vadesi ise 4 Haziran 2021.. İstanbul gibi Mersin BŞ belediyesinin rayting notu BB, görünümü negatif.. Şimdi kamuoyuna yansımayan çok daha ilginç bir detayı paylaşayım: Dünyanın en saygın iki üç reyting kuruluşundan biri olan FITCH hem 2020 hem de 2021' de Mersin Büyükşehir Belediyesinin mali durumunu inceleyip notlar vermiş.. 18 Mayıs 2020 tarihindeki kapsamlı raporun ardından 15 Temmuz 2021' de hem 2020 notu teyit edilmiş hem de dikkat çekilen risklerle ilgili ifadeler benzer.. 2020' de ölçülen ve tarih itibariyle aktüel sayılan Uluslar arası derecelendirme kuruluşu FİTCH' in Temmuz 2021 değerlendirmesine göre; (…)  Mersin BŞ Belediyesinin, işletme dengesiyle borç servisini karşılama kabiliyeti, 2021-2025 yılları boyunca ya beklenenden düşük gelir, beklentileri aşan harcamalar nedeniyle beklenmedik bir şekilde zayıfladığını görebileceğine dair yüksek bir riski yansıtmakta.."* Özetleyelim: Mersin metro projesi için dış kaynak bulmak zorunda. Dış kaynak için önerilen döviz cinsinden kredi faizleri Başkan Seçer' in deyimiyle 'semeri seksene patlayan' pahalılıkta.. Başkan proje finansmanı için tahvil ihraç edileceğini söylüyor ama tahvillerin faizi de yüksek üstelik vadeleri çok daha kısa.. Kaldı ki, İstanbul örneğinde gördüğümüz gibi ve Meclis onay verse bile tahvil ihraç hazırlığı en az 7 ay sürmekte ve ihraca çıkılsa bile Hazine onayı için sonu belirsiz bir dönem söz konusu.. Tüm süreçlerin başlaması için Mersin Büyükşehir Belediye Meclisinin Ağustos toplantısında Temmuz' da komisyonlara sevk edilen 900 milyon liralık tahvil ihracına onay vermesi gerekiyor.. İşin sonunda milyar dolara yaklaşan maliyetli bir projede ilk kazmanın vurulması ya da Başkan Seçer açısından 'tamam mı devam mı?' kararı için Cumhur ittifakının ağırlıkta olduğu Meclisin 100 milyon dolar civarındaki borca onay vermesi gerekiyor.. Projenin tamamlanması bir yana başlaması için bu gerekli.. İşte bu olmazsa olmaz koşulun aşılıp aşılmayacağını Ağustos' ta göreceğiz.. Ama şimdilik yanıtlanamayacak bir başka soru hep gündemde kalacak.. Metro işin sonunda ne kadara çıkacak, böylesi parçalı ve farklı borçlanma yöntemleriyle ne zaman tamamlanacak? Ana para ve faizlerin yolcu geliriyle karşılanamayacağı gün gibi ortadayken borçlar hangi kaynaklarla nasıl ödenecek? Bu soruların zor yanıtları bir yana, bilinmeyeni, bilinenlerden fazla olan Mersin Metro Projesinin en azından akıbeti için sanırım fazla da beklememize gerek kalmayacak .. Mersin BŞ belediyesi Meclisi komisyonlara sevk edilen tahvil ihracıyla ilgili vereceği kararla ya nokta koyacak, ya da yolu açacak.. Meclis kararına göre elbette yeni bir değerlendirme yaparız ama görünen şu: Eğer Mersin BŞ başkanı Seçer' in dış kredi, tahvil ihracı dışında bir başka C, D planı yoksa, Metro hayalimizle ilgili vuslat bir başka bahara kalacak..   Abdullah Ayan Mersin 24 Temmuz 2021 * FITCH raporundan