Bazı konuları yıllardır o kadar çok işledim, o kadar çok yazıp çizdim ki, yeniden kalem oynatmak gerçekten bıkkınlık veriyor. Öyle ya, bir konuyu 15-20 yıldır her gelişme sonrası yeniden ele alıp farklı boyutlarıyla da olsa yazıyorsanız, bir süre sonra hem tekrara düşmüş oluyorsunuz, hem heyecan duymuyorsunuz. Size tatsız gelen makale konusu, okuyanı nasıl sıkıyordur kim bilir? Toplu taşımayı çözmeyi amaçlayan raylı sistem projesi de bunlardan biri ve 15 yıldır bu konuyu her yanıyla işleyip duruyorum. Son yerel seçim döneminde de "Mersin metroya kavuşuyor" sloganları karşısında, konuyu yeniden yazmak bir yana Ulaştırma Bakanlığına başvurup, bir milyon nüfusa sahip ve yolcu potansiyeli sınırlı Mersin' e bakanlığın gerçekten Metro yatırım izni verip vermediğini sordum, aldığım yanıtları da bir dizi makaleyle ele alıp paylaştım. Bakanlığın bana verdiği resmi yanıta göre; 2030 yılında bile saatte 18 bin yolcu taşıma kapasitesine sahip Mersin'e hafif raylı sistem projesi için onay verilmişti. Mersin' e metro kazandıracağını söyleyen Kocamaz' ın yerel seçimlerde aday olamayışını, Millet ittifakı ortak adayı Seçer' in HDP desteğiyle seçilmesini, seçildikten sonra toplu taşıma projesiyle ilgili çeşitli açıklamalarını burada yeniden ele almanın ne gereği var ne de yararı… O nedenle konuya nokta koydum bir süre önce… Ama son günlerde birileri konuyu ısıtıp yeniden gündeme getirmekle kalmayıp, taşınacak yolcu sayısı konusunda deyim yerindeyse 'sallamaya' başlayınca, mukayeseli bir analizi yapmayı ve taşıma kapasitesi yanıyla kamuoyunu bilgilendirmeyi gerekli gördüm. Üstelik bunu yapmak için kolları sıvadığımda Konya hafif raylı sistem projesiyle ilgili ihalenin tamamlanmış olması, ortaya çıkan mali tablo itibariyle Mersin projesini 2 yıl içinde hayata geçireceğini açıklayıp kendisini bu konuda bağlamış görünen yeni Büyükşehir başkan ve yönetimine umarım bir nebze ışık tutar… Öncelikle günlük yolcu sayısıyla ilgili konuyu açıklığa kavuşturmaya çalışayım: Siyasetçi abartmayı, rakam şişirmeyi sever.. Hele adaylık sürecinde genellikle söylem 'dilin kemiği yok' boyutuna varır. 5 yıl boyu başkanlık koltuğunda oturan Kocamaz, yeni seçimlere aylar kala, kapağında "Mersin' de metro projesini biz başlattık, biz bitireceğiz" sloganının yer aldığı tanıtım afişlerinde 'günlük 500 bin yolcu taşıyacak' proje olarak lanse ediyordu. Oysa ulaşım master planı ışığında hazırlanan projeye onay veren Bakanlığın, o plandaki verilerden yola çıkarak verdiği bilgiye göre, 'Mersin hafif raylı taşıma projesi için 2030 yılında ön görülen yolcu sayısı saatlik 18.574'… Günümüz Mersininde pik (yolcu trafiğinin en yoğun olduğu saat) saatte bile 12 bin yolcu potansiyeli olduğu sır değil. Oysa son günlerde medyada yer almaya başlayan kimi haberlerde yapılacak 'Mersin Metro' sunun günde 290 bin yolcu taşıyacağı yazılıp çiziliyor. 500 binden 290 bine inmiş olması geçiştirilecek cinsten bir olgu değil. Çünkü iki veri de gerçeklerden uzak ve hayli abartılı.. Rakamlar havada uçuşup her kafadan farklı ses çıkınca, yıllar sonrasını bir yana bırakıp günümüzün ayağı yere basan gerçek verilerinin ne olduğuna bakmakta yarar var diye düşünüyorum. Günümüzde gerek ağ uzunluğu, gerekse de kentin nüfusu itibariyle Mersin' e örnek teşkil edecek birkaç kentin gerçekleşen yolcu sayıları sanırım yeterince aydınlatıcı olacak.. Aşağıdaki tablodan görüleceği gibi hem nüfus itibariyle Mersin' den büyük, hem 26,5 km uzunluğuyla Mersinin ön görülen 18,5 kilometrelik güzergahından daha yüksek olan Gaziantep bugün ancak 70 bin yolcu sayısına ulaşabilmiş durumda. (Gaziantep BŞ belediyesi Gaziray verileri 2019) Hafif raylı sisteme sahip Adana 40 bin, Konya 90 bin, Antalya 50 bin yolcu taşıyor günde*… Peki yolcu sayıları çok mu önemli? Birkaç nedenle önemliden de öte hayati veriler bunlar.. Hayati çünkü, her yatırım gibi getiri götürüsü, ayrılan kaynağın geri dönüşü tümüyle yolcu sayılarına ve yolculardan alınacak ücretlere bağlı.. Mevcut Konya raylı sistemine eklenecek yeni hatla ilgili geçen hafta yapılan ihalede ortaya çıkan rakamlardan yola çıkarak Mersin taşıma sistemiyle ilgili yapacağım mali analiz bir sonraki makale konusu olsun… Çeşitli kentlerin raylı sistem günlük yolcu sayıları:   Nüfus (milyon) Raylı sistem km Yolcu sayıları Günlük İstanbul 14.160 141 1.630.000 Ankara 5.145 55,3 360.000 İzmir 4.061 97,1 310.000 Adana 2.150 13,5   40.000 Antalya 2.158 11   50.000 Konya 2.080 17   90.000 G.Antep 1.844 26,5   65.000 Not: veriler Göktuğ BAŞTÜRK' ün 2014 yılında yayınlanan Kent içi raylı toplu taşıma sistemleri çalışmasından derlenmiştir.   Abdullah Ayan