Türkiye Mühendis Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mersin İl Koordinasyon Kurulunun Ekim 2018' de düzenlediği Mersin Kent Sempozyumuna davet üzerine katılmış ve o platformda Mersini bekleyen tehdit ve fırsatlar konulu bildiriyi sunmuştum. Üzülerek belirtmeliyim ki, aradan geçen on yılı aşkın sürede Mersin o fırsatların hiç birini değerlendiremedi. Değerlendirmek bir yana; ekonomik, sosyal ve siyasal alanlarda gelişme kaydedeceğine her yıl biraz daha geriledi. Son on yıldır Mersin kişi başına düşen milli gelir itibariyle Türkiye ortalamasının 20 gerisindedir. 2010 yılında Türkiye' de kişi başı milli gelir 10.560 dolar iken Mersin' de 8.575 dolarda kalmış ve bundan sonraki tüm yıllarda trend aynı biçimde devam etmiştir. 2017 yılında Türkiye geneli ortalama kişi başı milli geliri 10.602 dolara inerken Mersin' de kişi başı gelir 8.538 dolardır ve Türkiye geneline oranla Mersin 20 daha fakirdir. Son TÜİK verilerine göre 2018' de Türkiye genelinde kişi başına düşen milli gelir 9.632 dolara gerilediğine göre Mersin' deki ortalama gelirin dolar bazında 8 bin doların da altına inerek 7.700 dolar civarında gerçekleşmesi sürpriz olmayacaktır. Mersin dolar bazında hesaplanan kişi milli gelir sıralamasında Türkiye 16. sıdır ve 2008' deki 8.878 dolarlık gelirin on yıl sonunda gerisine düşmüştür.* Bir başka ifadeyle büyük potansiyelini harekete geçiremeyen Mersin, on yıl boyunca havanda su dövmüş ve on yılın sonunda bir adım ilerlemek şöyle dursun, kan kaybeden kent hüviyetine bürünmüştür. Kişi başına düşen milli gelir göz önüne alındığında on yıllık performansı itibariyle Türkiye ortalamasının ülke ile benzer kaderi paylaşan Mersin, ülke milli gelirinin yükseldiği dönemlerde bir nebze artış kaydedip, ülke ortalaması düşerken de inmiş, ancak şaşmaz biçimde 20 oranındaki negatif farkı bir türlü kapatamamıştır. Bazı kentlerin sıçrama yapamaması coğrafi konumları, doğal zenginlikleri, gelişme potansiyellerini harekete geçirecek dinamikleri itibariyle anlaşılabilir. Örneğin turizm sayesinde bir dönem Türkiye' nin parlayan yıldızı haline gelen Antalya' nın siyasi gelişmelerin de etkisiyle 2014' ten itibaren düşüşe geçmesi ve 2008' deki 14 bin dolara yaklaşan kişi başı milli gelirin on yıl sonunda 2017' de 10 bin dolar civarına gerilemesi anlaşılabilir bir şey… Veya Bursa, Denizli, Kocaeli, gibi sanayi kentlerinin Türkiye genel trendine yakın küçük oynamalarla nispeten istikrarlı bir çizgiyi sürdürmelerinde de şaşılacak yan yok. Ama Mersin' in durumu çok farklı… Tüm Anadolu' nun dünyaya açılan en önemli deniz kapısı olan liman gibi bir lokomotifiyle bile çok farklı bir başarı hikayesi yazabilecek Mersin ne yazık ki, özelleştirme sonrası hantallığından kurtulup kenti ayağa kaldırıp koşturması beklenen limanın, yeni işletmecisi eliyle Mersinin beklenen sıçramasına öncülük etmek şöyle dursun, kontayner terminal limanına köstek olmasıyla yerinde saymaya devam etti. Liman potansiyeli itibariyle, kontayner terminal limanını hayata geçirebilse, kişi başı milli geliri iki katına çıkaracak ve orta gelir tuzağından kurtulacak Mersin bu doğal zenginliği bile harekete geçiremedi… Daha da acınası gerçek; Mersinin hiçbir dinamiği, özelleştirme sonrası limanı işletmeye başlayan grubun koyduğu parayı, üç beş yılda almak için sözleşmeye aykırı biçimde yaptığı zamlara ses çıkaramadığı gibi kontayner terminal liman projesinin unutturulması için el birliğiyle neredeyse tüm kent uyudu, uyutuldu. Mersinin ayağına gelen ve kenti her anlamda bambaşka bir kulvara taşıyacak olan kontayner terminal limanıyla ilgili tarihi fırsat on yıldır hapsedildiği çıkarcı odakların mahfillerinden çıkarılmayı bekliyor. Ve ne acıdır ki, o gizli hazinenin nerede olduğunu bilmesine rağmen, siyasetçisinden odalarına, sivil toplum örgütlerinden hükümran bürokrasiye varıncaya kadar tüm kurumlar mevzu bu hayati projeye geldiğinde Omerta yasasının sessizliğinde… * (Not: tablo TÜİK verileri derlenerek tarafımdan oluşturulmuştur.)   2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 İST 18,6 15 17,5 18,6 19,2 20,7 20 18,3 18,2 17,8 KOCAELİ 17,4 13,2 16 18 18,5 20,6 19,9 18 17,6 17,7 ANKARA 17,3 14,3 16 16,3 16,3 17,6 16,8 15 15 14,2 TEKİRDA 13,8 11 13,3 14,4 14,6 15,7 15,2 13,4 13,3 13 İZMİR 13 10,4 12,2 13,1 13,7 14,7 14,3 12,6 12,5 12,3 BURSA 12,7 10 11,6 12,6 12,9 14 13,7 12,3 12,2 12 YALOVA 10,6 9 10,4 11,9 11,9 12,9 13 11,9 11,9 11,6 E.ŞEHİR 12 9,8 11,3 12 12,5 13,8 13,2 11,8 11,6 11,2 ANTALYA 13,7 11,1 13,6 14 13,6 14,2 13,6 12,2 10,9 10,5 Ç.KALE 11 9 11,3 11,9 12 12,4 12,2 10,8 10,9 10,5 MUĞLA 11,6 9,6 11,6 12,1 12,2 12,8 12,4 11 10,6 10,3 DENİZLİ 9,9 7,8 9,5 10,3 10,6 11,5 11,3 9,9 10 9,8 MANİSA 9,9 8,2 9 9,4 10,9 11,3 11,1 10 10 9,7 KARAMA 9,7 8,2 8,2 8,9 10,1 11,6 11,2 10,2 9,7 9,7 B.KESİR 9,7 8,3 9,6 9,9 10 10,3 10 8,9 9 8,8 MERSİN 8,8 7,2 8,6 8,9 9,4 9,8 9,7 8,9 8,9 8,5