Asırlar boyu birçok şey değişir, dönüşür. Savaşlar, keşifler, icatlar, toplumsal altüst oluşlar hep birbirini izler… İnsan; yeniliklere, çığır açan olaylara imza atar. Fakat iş, insanın kendisine geldiğinde, işte orada biraz durmak gerekir. Çevresini değiştiren ve yaşam standardını sürekli yükselten insanın bazı temel özelikleri, aradan ne kadar zaman geçerse geçsin aynı kalır.             Bırakın yakın dönemleri, binlerce yıl öncesinde yaşananlar, günümüze aktarılanlardan öğrendiklerimiz, sadece o günün sorunları, insan davranış kalıpları olarak kalmayıp, bu günün de sorunları, dertleri olmaya devam ediyor…             Örneğin kuşak çatışması eski taş yazıtlarda; zamane gençlerinin davranışlarından, uyumsuzluklarından yakınılıyor. Örneğin evlilikler sorun yaratmaya devam ediyor… Ünlü filozofa öğrencilerinden biri: “Hocam evlenmek istiyorum, bu konuda bana ne tavsiyede bulunursunuz?” diye sorar. Filozof; biraz durup düşünür, öğrencisine şu cevabı verir: “Evlen, pek tabii bu senin hakkın, eğer iyi bir evlilik yaparsan mutlu olursun, lakin kötü bir evlilik yaparsan benim gibi filozof olursun” der. Aradan iki bin yıl geçti. İyi bir evliliğin formülü henüz bulunamazken filozof adayları çoğaldı.             Örneğin; dedikodu üretmek de insanın değişmeyen, yok edilemeyen özelliklerindendir. Birbirlerimiz hakkında duyduklarımız ne kadar geçek, iyi ve yararlı? Acaba, hangimiz bu üç filtreden geçirerek duyduklarımızı söyleriz. Abartarak ölçüyü kaçırmakta, pireyi deve yapmakta üzerimize yoktur. Etrafta o kadar çok yalan yanlış laf uçuşuyor ki; hiç sormayın!             Fakat bu yalnız günümüzün sorunu değil, binlerce yıl öncesinde benzer şeylerle baş etmek durumundaymış, insanoğlu.             Yine adamın biri filozofun birisine, arkadaşı hakkında duyduğunu anlatmak ister. Filozof: “Bir dakika bekle, bana duyduğunu anlatmadan önce seni üç filtre testinden geçirmek istiyorum. Birinci filtre gerçek filtresi, bana söyleyeceğinin tam anlamıyla gerçeği yansıttığından emin misin?” Bir süre duraklayan adam: “Hayır, emin değilim.” Filozof: “Şimdi ikinci filtreyi deneyelim bu iyilik filtresi. Arkadaşım hakkında bana söylemek istediğin iyi bir şey mi?” Adam: “Hayır, tam tersi.” Filozof: “Onun hakkında bana kötü bir şey söyleyeceksin ve bunun doğruluğundan emin değilsin ama yine de testi geçebilirsin. Geriye bir filtre daha kaldı. İşte yararlılık filtresi, bana söylemek istediğin işime yarar mı?” Adam: “Hayır, gerçekten işine yaramayabilir.”             Filozof; derin bir nefes alır ve devamla: “Eğer duyduğun doğru değilse, iyi değilse ve işe yarar, faydalı değilse bana neden söyleyeceksin ki?” der ve oradan hızla uzaklaşır.             İnsanı değiştirmeye çalışmak nafile bir çabadan mı ibarettir? Yoksa insan var olduğu sürece hangi asırda yaşıyorsa yaşasın onu olduğu gibi kabul etmek midir, doğru olan?  Bekir Zorba