‘Bilgi yoksa plan da yoktur’
19 Aralık 2021’de Türksat 5B uydumuz, sekizinci uydu olarak yörüngeye gönderildi. Fırlatma işlemi Elon Musk’ın SpaceX şirketinin Falkon 9 roketiyle gerçekleşti. Uydunun yapımını da Airbus şirketi üstlendi. 5B uydusu bir haberleşme uydusu. Bugüne kadar uzaya gönderdiklerimiz içinde en büyüğü. Toplam 4.5 ton ağırlığında. 5B uydusunun veri kapasitesi şu ana kadarki uydu veri kapasitesinin 15 katına tekabül ediyor. 20 kat daha hızlı bir internet hızı vaat ediyor. Kapsama alanı en geniş uydu olan 5B; Avrupa içlerinden, Kuzey Afrika’ya, Arap yarımadasından, Ortadoğu’ya oradan, Kafkaslar ve Orta Asya’ya kadar uzan coğrafyada, bir metre ölçeğine inen hassasiyette faaliyet gösterecek.
Günümüz bir uzay hakimiyet savaşı dönemidir. Halihazırda uzayda 30 bin uydunun bulunduğu söylenmektedir ve sayıları giderek artmaktadır. Uydu yapım işi ayrı bir uzmanlık alanı, fırlatma işi ise ayrı bir uzmanlık alanıdır. Türkiye bu alanda çalışma yürüten dünyadaki on ülkeden biridir. 5B uydusunda Aselsan yapımı iki yerli modül bulunmaktadır. Airbus, Aselsan modüllerinin kabulünü yapmış ve uluslar arası sertifikasyonunu onaylanmıştır. Türkiye, Ocak 2021’de de 5A uydusunu yörüngeye Falkon 9 roketiyle göndermişti. 2023 yılı başında ise tamamen yerli yapım olacak 6A uydumuz, muhtemelen yine Musk’ın şirketi ile gönderilecektir. Zira Türkiye fırlatma işinde gerilerdedir. Geçen yıl 100 kg’lık roket fırlatma denemesini başarıyla gerçekleştirmiştir Türkiye. Ancak fırlatma ve yörüngeye sabitleme konusu zaman alan deneyim ve uzmanlık gerektiren bir süreçtir.
Türkiye Uzay Ajansı 2018 senesinde kurulmuştur. Uzayda yer kapma yarışı devletler arasında bir mücadeleye dönüşmüştür. Türkiye bu alanda geç kalmasına rağmen kısa sürede başarılı işlere imza atacak bilgi ve insan kaynağına sahiptir. Benzer konularda bilgi, insan faktörü ve finansman kadar, projelerin arkasında duracak siyasi irade de çok önemlidir.
Uzayda yer kapma yarışında ABD, Rusya, Çin başı çeken ülkelerdir. Faal olmayan uyduları yerden roketlerle vurmak da bu işin bir parçasıdır. Çin, Elon Musk’ı Birleşmiş Milletler örgütüne şikayet etti. Çin, Musk’ı uzayda fazla yer kaplamakla suçluyor. Zira Musk, 2027 senesine kadar yörüngeye 12 bin uydu yerleştirmeyi hedefliyor. Musk; bununla yeryüzünün tamamını kesintisiz, ucuz ve hızlı bir internet erişimine kavuşturmayı planlıyor.
Türkiye, mavi vatan kavramından sonra uzay vatan kavramını da dillendirerek, uzaydaki menfaatlerini korumakta kararlıdır. Yerli GPS projesinde de ilk adım atıldı. Ulusal konum belirleme sisteminin 2023 yılında devreye alınması planlanıyor. Mavi vatan uydu haberleşme sistemi ile de deniz sahasında haberleşmenin güvenli biçimde yapılması sağlanacak.
Biliyorsunuz İha ve Siha’ların ve gelecekte jet motorlu insansız hava araçlarının uydular aracılığıyla komuta edilmesi çok güncel. İşte bu noktada uydular büyük öneme sahip. O nedenle Türk uydu projeleri hasım ülkeler tarafından engellenmek isteniyor. Elon Musk’a 5B uydusunu fırlatmaması konusunda, dünya çapında baskılar yapıldı.
Elon Musk’ı yakından takip etmekteyim. 1971 doğumlu hırslı ve parlak girişimci Musk, çalışkanlığı, ufku ve yenilikçiliği sayesinde genç yaşta, 300 milyar dolara yaklaşan kişisel servetiyle sıfırdan, dünyanın en zengin adamı olmuştur. Daha önceleri onun hakkında ‘Elon Musk Geleceğin Peşinde’- ‘Bir Tesla-Musk Karşılaştırması’ ve ‘Elon Musk Neyin Peşinde’ başlıklı yazıları kaleme aldım. Yazılar inovatifhaber.com sitesinden takip edilebilir.
Musk, kendisine yapılan Türk uyduları fırlatmama baskısını reddetti. Öyle ki onun niyeti ülkemizle işbirliğini daha da arttırmaktır. Musk, Tesla arabaları için bataryalara ihtiyaç duymaktadır. Bataryalar da lityum elementine ihtiyaç duyar. Türkiye dünyada en fazla bor madeni rezervine sahiptir. Bor madeni hemen her alanda kullanılmaktadır. Bor, uzay ve roket teknolojisinde hem kompozit malzeme hem de yakıt üretiminde kullanılmaktadır. Türkiye, bor madeninden lityum üretmeyi başardı ve Kayseri’de fabrika kurdu. Bor’dan lityum üretecek ikinci fabrika Bandırma’da kurulacak.
Elon Musk’ın bor ve lityum işinde Türkiye’de büyük bir yatırıma gideceği konuşuluyor. Musk’ın uydu fırlatma konusunda Türkiye’nin yanında yer almasının sırrı bor ve lityum madenlerinde yatmaktadır.