‘Cömertsin cömertsin’ der maldan ederler; ‘yiğitsin yiğitsin’ der candan ederler     Özlü sözlere boşuna itibar etmiyorum. Damıtılmış bir söz, binlerce sayfa yazıyı özetleyecek, anlatacak anlama sahiptir. Üç- beş gündür medyayı takip ediyorum. Uzman(!) görüşleri dinliyorum. Ukrayna savaşı için, girişteki sözden daha anlamlısını bulamadım. Elbette her savaş bir yıkım getirir ve daha çok mazlumları etkiler. O bakımdan Ukrayna halkının acısını paylaşıyorum. Masum insanların içine düştükleri felaketler tabii ki can yakar, üzüntü verir.   Ukrayna savaşı ders alınacak hadiselerle dolu. Liderlikler çok önemli. Eğer lideriniz deneyimsiz, romantik biriyse, işte olacağı budur. Güçler dengesini iyi hesaplamak gerekir. Bir kez daha görüldü ki uluslar arası arenada güç konuşuyor. Hak, hukuk, antlaşmalar, ittifaklar bi yere kadar…Normal zamanlarda, işler iyi giderken ve barış sürerken kısmen de olsa yürürlükteki düzenlemeler, savaş ortamlarında işe yaramıyor   Kriz anlarında ancak kendi gücünüz kadar varsınızdır. Şahıslar için geçerli birçok kural, aslında devletler için de benzerdir. Tüm ilişkiler inişli çıkışlıdır. Ebedi dostluklar da düşmanlıklar da yoktur. Zamanın ruhu ana belirleyicidir. Özvarlıklar, rezervler, donanım, caydırıcılık esastır. Caydırıcılık ve yarattığınız imaj, çoğu zaman gerçek gücünüzün de önünde gelir. Medya etkisi bu konuda çok gereklidir.   Uzman değilim. Kaldı ki yaşananları tahlil etmek için uzman olmaya da gerek yok. Zira ‘uzmanların’ yanıldıkları bildiklerinden fazladır. Ukrayna krizi öncesi hemen hiç kimse, Rusya’nın bu çapta bir saldırı gerçekleştireceğini öngöremedi. Daha çok Donbas bölgesi için bir müdahale beklentisi yaratıldı. Ama Rusya, beklenmedik ölçüde saldırı gerçekleştirdi.   Günümüz savaşlarında hakimiyet hava unsurlarındadır. Havada, uzayda ne denli varsanız bu, sahaya birebir yansır. Türkiye’nin Suriye operasyonlarını düşündüğümde yine aynı şeyler geçerliydi. Rusya, Suriye hava sahasını açtı ve böylelikle Türkiye oraya daha kolay müdahale imkanı buldu. Hava ve uzay gücü; gözlemi, keşfi, füze sistemlerini, uydu bağlantılı hamleleri, elektronik harbi, uçakları, insansız hava araçlarını ve hava savunma sistemlerini kapsar.   Yaşananlar Türkiye için de derslerle doludur. Ukrayna’nın bir hava çatısı olmadığı görüldü. Türkiye’nin kademeli savunma sistemi yatırımları ve bilhassa S-400 alımının vazgeçilmezliği çıktı ortaya. Milli, özgün silah sistemlerinin varlığı önem kazandı. Türkiye’nin savunma sanayi alanındaki atılımlarının çok yerinde ve gerekli olduğu bir kez daha teyit edildi. Türkiye son 5 yıldaki sınır ötesi operasyonlarını savunma sanayisindeki başarılarına borçludur.   Batı, renkli devrimlerle eki Sovyet bloku ülkelerine nüfuz etmek istedi. Bazı ülkelerde başarılı oldu. Bazılarında ise girişimler ters tepti. Yakınlarda Kazakistan’da yaşananlar bir başarısızlık örneğidir. Ukrayna’da Rus yanlısı eski liderin gidişinde (2014) başarılı olan Batı, ülkeyi AB’ye ve NATO’ya alma isteğindeyse başarılı olamamıştır veya isteyerek sürüncemede bırakmıştır ve şimdi süreç bir savaşla sonuçlanmıştır.    Popüler bir oyuncu olan Zelenski, 2019 yılında girdiği seçimleri alarak cumhurbaşkanı seçildi. Batı yanlısı politikalar izledi. Ancak gelinen noktada yalnız kaldı. Zelenski’nin güvendiği dağlara kar yağdı. Sitemkar bir açıklama yaparak; “Ukrayna yalnız. Ben ve ailem düşmanın bir numaralı hedefiyiz”  dedi. Zelenski, ülkesinin imkan ve kabiliyetlerini iyi bilmeliydi. Belli ki Putin’in sert adımlarını hesap edemedi. Tecrübesizliğine ve bir yerlere bağlılığına vermek lazım.   Acaba diyorum bizdeki Batı hayranları ve onların desteğiyle iktidar olma hayaliyle dolaşanlar da bu savaştan ve Zelenski’den bir ders çıkartmışlar mıdır? Hiç sanmıyorum. Eğer herkes öyle kolay ders alabilseydi, ‘tarih tekerrürden ibarettir’ sözü hiç söylenme ihtiyacı duymayacaktı.    Savaş öncesinde ben; ne Rusya’nın bu denli kapsamlı bir saldırı gerçekleştireceğini ne de Ukrayna halkının bu denli direniş göstereceğini tahmin ettim. İki akraba milletin en az zararla ve en çabuk şekilde buradan çıkmalarını diliyorum. Türkiye ise olabildiğince tarafsız kalmaya ve arabulucu olmaya özen göstermelidir.