“İnsanlar başarısızlığa uğramazlar, denemekten vazgeçerler”     Hayatı yavaşlatarak yaşamak bir bilinç, istek ve imkan meselesidir. Eğer hayatı neden yavaşlatarak yaşamak gereğini anlamamışsanız, o düşünce kıvamına gelememişseniz konu zaten sizinle alakalı değildir. Diyelim ki öyle bir düşünsel aşamaya geldiniz ama içinizde yeterince istek oluşmamışsa yine mümkün değildir. İlk iki engeli de aştığınızı kabul edelim bu kez de imkan sorunu çıkar önünüze. İmkanlar, koşullar dahilinde mümkündür bu. Sadece zihinsel bakımdan hazır olmak ve de istemek yetmez. O hayatı yaşayacak imkanları da oluşturmak gerekir ki bu durumda hemen maddiyat engeli gelir akla. Fakat bana göre mesele maddiyat meselesinden ziyade, bazı şeyleri göze alamamaktan, toplumsal baskıdan, el ne der kaygısından ve vazgeçme korkusundan kaynaklanır daha çok.   Tüketim dürtüsü, alışkanlıklar, başarı ve kazanma hırsı yavaşlayan hayat önünde en büyük engeldir ve çoğunlukla aylaklıkla bir tutulur. Oysa hayatı yavaşlatmadan anlamak zordur. Bunu ben tarihi bir caddeden taşıtla hızla geçmek ile yürüyerek yavaş yavaş geçmek arasındaki farka benzetirim. İçinize sindire sindire yürüdüğünüzde çok başka şeyler keşfetmek, caddeyi anlamak, kavramak, tadını çıkartmak daha mümkündür. Taşıtla hızla geçtiğinizde birçok ayrıntıyı, güzelliği kaçırırsınız.   Vazgeçmek, hiç de söylendiği kadar kolay değildir. İnsan yılların alışkanlıklarından öyle kolay kolay vazgeçemez. Alışkanlıklar, elde ettiği statü ve yaşam standartı hayatı yavaşlatmanın karşısında durur çoğu zaman. Her yere vasıta ile gitmeye alışmış biri, yaya olarak yürümeyi adeta zül görür. Yürümenin sağlıklı olduğunu bildiği halde yapamaz, vazgeçemez.   Geçenlerde tesadüfen öğrendiğim felsefe hayli dikkat çekiciydi. Niksen felsefesi denen bu felsefe en basit haliyle: ‘Hiçbir şey yapmamak veya suçluluk hissetmeden rahatlayabilmek, mola verebilmek’ anlamındaymış. İşte ‘hayatı yavaşlatayım en azından bir süreliğine hiçbir şey yapmayayım’ dediğinizde önünüze bir de suçluluk engeli çıkar. Suçluluk duyacak kadar ileri gitmese de bir iç huzursuzluğun hasıl olacağı kesin. Kendini ömrü boyunca koşullayan biri geçici süreliğine de duraksasa, ‘acaba yanlış mı yapıyorum’ duygusuna mutlaka kapılır.   Ünlü şarkıcıya bu aralar nasılsınız ne yapıyorsunuz? Sorusu yöneltildiğinde ilginç bir cevap gelmiş, ‘tembellik kariyeri yapıyorum’ demiş. Sanıyorum hayatı yavaşlatmak, tembellik yapmaktan farklı. Sanki tembellik bir müddet hayatı durdurmak gibime geliyor. Yoksa yavaş akan bir hayat eğrisinde insan çok üretken de olabilir. Hatta hızlı yaşayanlara göre daha özgün yaratıcı fikirler çıkabilir.   ‘Yavaşlayan hayat tarzı düşünmeye yönelme bakımından oldukça yararlıdır’ görüşü bana göre de çok makul ve olası. Öyle ki bu düşünceyi Aristo’ya kadar götürenler, onun bir önermesi gibi sunanlar var. Aristo, felsefe üretiminin rahat ve yavaşlamış bir hayat tarzında daha mümkün olduğunu söyler. Düşünürler serisini yazdığımda ben de böyle bir bulguya ulaşmıştım. Düşünürlerin, genellikle ekonomik zorlukları olmayan, kendilerine boş zaman yaratan, çok seyahat eden kişiler olduklarını öğrendim örneğin. Tabii bu arada zenginlik ile görgüsüzlüğü ayrı tutmak gerekir             Orijinal fikirlerin, sıra dışı  buluşların veya sanatsal birtakım faaliyetlerin düşünmek ve kendine fazla zaman ayırmakla daha mümkün olduğunu savunurum. Burjuva sınıfının ortaya çıkışı, düşünsel, sanatsal ürünlerde büyük patlama yaptı. Toprağa bağlı olmayan, kent kökenli bir sınıf diye nitelenen burjuva sınıfı, daha az çalışan ama kendine daha çok zaman ayıran, gezen, gören, karşılaştıran insan grupları da doğurdu. Hayatı yavaşlatarak yaşama isteği kişiden kişiye değişir. Her bünyeye uymayabilir. Herkes kendi yaşamının mimarıdır sonuçta. Bana gelince ben yavaşlatılmış hayatın faydalarını birçok kez deneyimledim ve hiç şikayetçi olmadım.