Mersin ve Santa Fe Springs’ in unutulmuş kardeş şehir öyküsü… -2

15 Ocak 1964 günü gazetelere düşen “Mersin’ e ABD’ den kardeş şehir geliyor” haberi heyecan dalgası yaratırken, Santa Fe Springs Belediye Meclisinden gelen talebin değerlendirilmesi ve bürokratik sürece geçilmesi için Şubat ayındaki Mersin Belediye Meclis toplantısı beklenir… Takvimler 14 Şubat 1964’ü gösteriyor. Yaklaşmakta olan Ramazan bayramı öncesi Mersin Belediye Meclisi olanca yoğun gündemi müzakere etme telaşı içinde… Başkanlık koltuğunda 1960 darbesiyle görevden alınan, ardından yapılan ilk mahalli seçimde oyların yüzde 62’ sini alarak tarihi farkla* göreve geri dönen Zeki Ayan oturuyor.. Üyelere önceden bildirilen 8 maddelik gündem gereği toplanan Meclisin yapacağı görüşmeleri teamüllerde de pek rastlanmadığı halde izlemeye gelen önemli ve ilginç bir isim daha var: Dönemin İçel Valisi Lütfü Hancıoğlu… Hancıoğlu, daha önce kent gündemine de taşıdığı önerinin görüşülmesine tanıklık etmek ve sürece verdiği önemi göstermek üzere gelmiştir Meclise… Peki nedir Valiyi Belediye Meclisinin o toplantısına getiren mevzu?… Hikâyeyi detaylarıyla anlatmak için biraz geriye 1963 yılına gitmek gerekiyor. O günlerde Adana’ da faaliyet gösteren Amerikan Haberler Merkezinin Adana şube başkanı James J. Brophy imzasıyla Mersin Turizm Derneğine bir yazılı öneri iletilmiştir… 16 Mayıs 1963 tarihini taşıyan mektupta Kaliforniya eyaletindeki Santa Fe Springs şehrinin Mersin ile kardeş olma arzusu dile getirilmektedir. Dernek yetkilileri mektubu heyecanla Valiye götürürler. Hancıoğlu da oturur Adana’ daki Başkana cevap yazar: “TEKLİF ELBETTE MEMNUNİYETLE KARŞILANMIŞTIR” ancak, Türkiye’deki bürokratik teamül gereği kardeşlik başvurusunun muhatabı ve değerlendirip karara bağlayacak olan kurum Belediye ve Belediye Meclisidir. Bu nedenle önerinin Turizm Derneğine veya kendisine değil doğrudan Belediye Başkanlığına iletilmesi gerekmektedir. Sonunda Belediyeye iletilen teklif Başkan Zeki Ayan tarafından Meclise sevk edilir. Meclis ise, karar vermeden önce konuyu araştırıp kapsamlı bir rapor hazırlaması amacıyla “TÜRLÜ İŞLER KOMİSYONUNA” sevk eder. Komisyon Başkanı o günlerdeki kıt kaynaklara rağmen, Adana’daki Amerikan haberler Merkezinin bilgilendirme anlamında katkısıyla kapsamlı bir raporu kaleme alır… Raporda ilk dikkat çeken özellik kardeş olmaya namzet iki kentin pek çok yanıyla benzerlikleridir. Mersin ile aynı günlerde 1870’ lerde kurulan gencecik Santa Fe kenti de tıpkı Mersin gibi yaylalarla, deniz arasına kurulmuş, hafif endüstri bakımından hayli gelişmiş olan ve 30 bin civarındaki nüfusuyla o günlerin Mersinine eş büyüklüğe sahiptir… Bu kadar da değil…, Santa Fe’ nin kardeş adayı Mersin’ e benzeyen çok önemli ve önemi yanında anlamlı bir özelliği daha vardır: Türkiye’de kendisine Belediye Başkanı olarak Müfide İlhan’ ı seçmiş olan Mersin’ e nazire yaparcasına Santa Fe Springs halkı o tarihlerde Betty Wilson**’ ı Belediye Başkanı seçmiştir… İşte Valinin da hazır bulunduğu 13 Şubat 1964 tarihli toplantısında Mersin Belediye Meclisi komisyondan gelen Santa Fe Spring ile kardeş şehir olma önerisi hakkındaki raporu gündemin 1. maddesi olarak görüşür… İlk sözü Komisyon Başkanı Av. Kemalettin Sönmez alır. Raporda yer aldığı veçhiyle kardeş namzeti hakkında bilgi verdikten sonra önerinin kabulünü dileklerini sunup iner kürsüden… Sönmez’ in ardından Meclis üyesi Emin Acar söz ister. Raporu hazırlayanlara teşekkür ettikten sonra kardeş şehir beratıyla yetinilmemesini, Santa Fe Springs’ e üzerinde Mersin yazılı bir ‘altın anahtar’ gönderilmesini önerir… Hüsrev Eldem ise farklı yaklaşır olaya: “Türk Milleti uzanan her eli sıkar, demode olmuş işlerden ziyade onlara samimi duygularımızı da içeren mesaj gönderelim” diye seslenir. Sudi Abaç’ ın ise derdi çok daha farklıdır: Ona göre Kardeşlik teklifinin kabul edilmesi iyidir de, bunun henüz ortaya çıkmamış bir takım şart ve külfetlerine dikkat çeker. ABD yetkilileri ile temasa geçilerek kardeş şehir olma hususunda yapılması gerekenlerin ne olduğunun öğrenilmesini, bu fırsatla da o günlerde Türkçe-İngilizce basılmış olan Turistik İçel Rehberinden bir nüsha ile Turizm Derneği broşürlerinin kardeş şehir adayına gönderilmesini tavsiye eder. *17 Kasım 1963 günü yapılan mahalli seçimlerde Mersin Belediye Başkanlığı için Adalet Partisi’ nden Zeki Ayan ve CHP’ den gazeteci İhsan Tufan yarışır. 31 bin seçmenin 91 sandıkta oy verdiği o seçimi rakibinin 5 bin 409 oyuna karşı yüzde 62 oranına tekabül eden 10.927 oyla Ayan kazanır. İlginçtir 1963 seçimlerinde Mehmet Ali Aybar’ ın lideri olduğu Türkiye İşçi Partisi, Mersin Belediye Başkanlığına aday olarak Zekeriya Kayaselçuk’ u gösterecek ve Kayaselçuk 443 oy alacaktır.. **Betty Wilson (1915-13.3.2000) Santa Fe Springs şehir statüsüne kavuştuğunda, oluşturulan ilk Belediye Meclisine ve Meclis tarafından ilk belediye başkanlığına seçildi. Kent konseyinde kırk yıla yakın görev aldı..   Abdullah Ayan